Bir varmış, bir yokmuş, ‘dünya’ adlı bir gezegen varmış. Bu gezegende çiçekler susuz yaşayamaz, aslanlar, kaplanlar avlanır, büyük balık, küçük balığı yermiş. İnsan yemek yiyerek yaşamını sürdürebilir bir şekilde tasarlanmış. Bu kıran kırana çekişmeli oyunun içinde insan yeme içme mecburiyetini büyüler, törenler ve şölenler yaratarak, dünya ile farklı ilişkiler kurarak geliştirmiş.
Farklı coğrafyalarda toprağın, havanın, suyun gösterdiği değişkenlik, yenilen içilenlere ve yeme içme biçimlerine yansımış. Dünyanın tek tip ve artık çok hızlı dönen küresel bir köy olması, her yerde patates, hamburger, kola menülerinin yaygınlaşması insanların hayatını kolalaştırmak vaadi ile “tat” duygusunu almış ellerinden. Anneannelerin sevgi ile pişirdikleri, ellerinden akıttıkları güzel enerjili kurabiyeler yerlerini ayakta ve koşarak yenebilecek şekilde tasarlanmış hazır gıdalara bırakmış.
Yemekleri pişirenlerin ellerinden sevgi enerjisi geçmeden, o yemekler amaçsız telaşlar içinde, müziksiz, sohbetsiz, neşesiz paylaşılmadan yenilir olmuş. Bu mu bereketi azaltırmış, bereket azaldığı için mi artık tadı, neşesi kaçmış yemeklerin, dostlukların, sohbetlerin, paylaşımların?
Yok, böyle olamazmış, evren bolluk ve bereketi bize sunmaya niyetliymiş. Yeter ki yaşamı kutlayalım ve onu kutsayalım. Bir bardak su içerken bile bunu bir şölene çevirelim. Doğa, Neşe, Bolluk ve Bereket Tanrısı Dionysos’un topraklarında, bolluğu, bereketi, doğayı kutlayalım.
Kutuplarda yaşayan Eskimolarda da değişik yeme içme adetleri varmış, Afrika’daki değişik kabilelerde de, Ekvator yerlilerinde de. Yemek pişirmek, misafir ağırlamak, değişik kültürlerde biçim biçim imiş. Yani her yiğidin bir yoğurt yiyişi varmış. İstanbul’da, Büyükada’da çocukluğunu geçirmiş, İstanbullu Angela Günberk, İstanbullu Rumların örf, adet ve geleneklerini anlattığı “Bir de benden dinleyin” adlı bir kitap yazmış mesela.
İstanbullu Rumların yeme içme adetlerinden söz etmiş gelecek kuşaklara aktarılsın, unutulmasın diye. Neşeli, müzikli, sohbetli ve lezzetli mezeli yemeklerden bahsedermiş. Yemeği yemek yapan sevgiyle neşeyle paylaşmakmış biraz da.
Eskiden meyhaneciler varmış, Kör Niko, Despina, Agop gibi. Meyhaneye akşam ezanı ile gidilir yatsıdan önce adabıyla eve varılırmış. Meyhaneciler mahallelerin psikiyatristleriymiş, sırdaşlarıymış bir ölçüde. “Gönül ne mey ister ne meyhane, gönül sohbet ister her şey bahane” denirmiş. Bu bir fincan Türk kahvesi için de geçerliymiş. Kahve içerken muhabbetin tadına varamayan, kahvenin de tadına varamazmış, işte o zaman da o kahve yaramazmış.
Lezzet ve muhabbet sadece yeme içmenin değil hayatın da altın kuralıymış. Lezzetli yemekler mutfakta, güzel insanlar bu hayatta pişermiş. Mevlana bile felsefesini hamdım, piştim, yandım diye özetlemiş. Çayı, pilavı nasıl demlemek gerekiyorsa lezzetli olması için, insanların da demlenmeye ihtiyacı varmış. Nohut, fasulye, buğday nasıl bir gece önceden ıslatılıyorsa pişirmeden, insanlar da pek çok sulara girermiş pişmeden ve bazen “önceden ısıtılmış fırınlar” gerekirmiş pişmek için.
Bütün bunlar mutfakta olurmuş. “Bir tutam baharat” bazen anlatırmış her şeyi, acı biber, kara biber bir tarafta şeker, tatlı biber bir taraftaymış ama bir de tarçın varmış, hem acı hem tatlı olan, acıyı tatlı, tatlıyı acı yapan, dengeleri kuran. Çörekotunun bir tek ölüme çaresi yokmuş, sirke mikropları da kötü enerjileri de kovarmış.
“Mutfak” aslında büyülü bir dünyaymış. Oradan saçılan sevgiyle pişmiş ve paylaşılmış her şey şifalı ve kudretliymiş. Ama artık mutfaklar boş, evler müziksiz, neşesiz insanlar sohbetsiz kalmış. Mutfaklar küsmüş, bereket azalmış. Gökten üç elma düşmüş, biri mutfakta sevgiyle pişen lezzetli büyüler, biri insanları neşelendiren müzik, diğeri de onlara eşlik edecek muhabbet için…
